Er moet mij even iets van het hart. De woorden in mijn hoofd buitelen over elkaar heen. Ik probeer het van me af te schrijven, hopelijk lucht het op.
De boeren. Al een aantal dagen worden distributiecentra van diverse grote supermarktketens geblokkeerd. Wat je in het nieuws hoort en leest is vaak een eenzijdig verhaal. Niemand begrijpt er meer wat van en toch vindt heel Nederland er iets van. Het raakt me en het voelt alsof ik onszelf en de sector moet verdedigen. Wat is er toch steeds aan de hand met die boeren?
In de basis gaat de hele onrust over waardering. Of eigenlijk het ontbreken ervan. Waardering en respect voor het produceren van hoogwaardig voedsel met oog voor dierenwelzijn en natuur, én de waardering in de vorm van een fatsoenlijke geldelijke beloning.
Er speelt de laatste jaren van alles in de agrarische sector. Meest recent zijn de invoering van fosfaatrechten en momenteel natuurlijk het stikstofdossier. De boer krijgt zo langzamerhand overal de schuld van en moet daar flink voor bloeden, terwijl de grote industrie en luchtvaart worden gespaard. Dit voelt voor agrarische ondernemers zeer oneerlijk en onmachtig. Veel bedrijven hebben al enorm veel geld geïnvesteerd in verduurzaming en verbetering van hun bedrijfsvoering. Het is niet zo dat de boeren niet wíllen meedenken aan innovatieve oplossingen, maar alle ideeën worden in Den Haag meteen van tafel geveegd. Er is geen ruimte voor de boer aan de tekentafel; de mond wordt ons gesnoerd. En terwijl de hele wereld zich momenteel druk maakt om Corona, worden er door ‘onze’ minister van Landbouw stiekem even wat nieuwe wetten en regelgeving doorgedrukt, waardoor de agrarische sector langzaam de nek wordt omgedraaid. De boerenprotesten van vorig jaar hebben nul effect gehad. Er lijkt simpelweg geen ruimte meer voor de boer. We staan met de rug tegen de muur.
Wat daar dwars doorheen loopt is de prijsvorming van de agrarische producten. Het verschil tussen wat je als consument in de supermarkt betaalt voor zuivel, groente, fruit, eieren en vlees is enórm ten opzichte van wat de boer er voor krijgt. En het is nog veel krommer dat die prijzen de afgelopen 40 jaar onveranderd zijn gebleven, terwijl ALLES in de wereld duurder is geworden, zo ook voor de boer en zijn gezin zelf (denk zakelijk aan machines, stallen, uurloon bij reparaties, maar ook privé; boodschappen, kinderen, kleding etc). Dit is ontzettend onlogisch en niet te begrijpen!
De boer sluit een contract over de levering van zijn product en aan welke kwaliteitseisen die moet voldoen. De prijzen worden echter achteraf bepaald door de afnemer en worden daarbij flink uitgeknepen. De boer heeft zelf nauwelijks invloed op de prijs die hij ontvangt. En aangezien het om grote hoeveelheden gaat en vaak dagverse handel, is het niet mogelijk om zelf telkens de hoogste bieder te zoeken. Zo werkt dat in deze branche nu eenmaal niet. En dus zijn we afhankelijk van wat de tussenhandel in de keten en de retail aan ons vergoed. En dat is maar zeer minimaal. Voor vele ondernemers al jaren niet of maar nauwelijks genoeg om de kosten van te kunnen betalen. Een paar cent (letterlijk!) meer of minder voor je product maakt het verschil. Even een klein rekenvoorbeeld: je hebt 100 koeien en levert daarmee 1 miljoen liter melk per jaar. Één cent extra ontvangen voor je melk scheelt je jaarlijks €10.000 aan extra opbrengst. Geld dat hard nodig is om de rekeningen te kunnen betalen. Laat staan te kunnen investeren in biodiversiteit of windenergie.
Ik lees op Facebook reacties van mensen die blijkbaar geen idee hebben hoe het in deze sector werkt. “Lever gewoon een paar maanden geen melk, dan piepen de supermarkten wel anders.” “Als de prijs voor je product je niet aanstaat, dan lever je toch niet?” en “Boeren zijn de grootste subsidie slurpers van Nederland.” Het berust allemaal op zoveel misvattingen en onwetendheid. Zucht.. (wil je weten hoe het wel zit, ik nodig je hierbij uit!).
Na alles wat we als sector al over ons heen hebben gekregen, is de maat bij veel boeren nu echt vol. Het water staat bij velen aan de lippen, zowel financieel als emotioneel. De meeste boeren hebben jarenlang van alles ingeslikt, ik hoop dat we er half januari uit zullen komen met elkaar. tijd voor bezinning.. #nofarmersnofood #merrychristmas #farmerfriendly
Met dank aan Ilona Meijers
Comentarios