VVD, D66, CDA en ChristenUnie zijn bereid om diep in de buidel te tasten voor een oplossing van het stikstofprobleem, zeggen bronnen rond de formatie. Tot 2030 wordt 20 tot 30 miljard euro apart gezet voor een ‘transitieplan’ voor de landbouw.
Met het miljardenplan wordt niet alleen de stikstofcrisis aangepakt. Het moet ook zorgen voor fors minder CO2-uitstoot en betere waterkwaliteit. Boeren kunnen worden uitgekocht, verplaatst of subsidie krijgen voor natuurbeheer en -ontwikkeling. ,,We willen het nu in één keer goed regelen, boeren moeten weten waar ze aan toe zijn’’, zegt een ingewijde. De agrarische sector draagt veruit het meeste bij aan het stikstofoverschot in de natuur, via ammoniak uit mest van dieren.
Gelderland en Brabant
De formerende partijen richten zich op melkveehouders in de regio’s rond natuurgebieden. Uit nieuwe berekeningen van het RIVM blijkt dat de natuur het meest gebaat is bij 66 procent minder ammoniakuitstoot in landbouwgebieden in Gelderland, Noord-Brabant, Overijssel en Drenthe. Dat levert meer natuurwinst op dan wanneer álle boeren in Nederland zo’n 30 procent minder ammoniak zouden uitstoten.
Voor VVD en CDA is krimp van de veestapel niet langer onbespreekbaar. Maar een halvering van het aantal dieren - zoals D66 wil - ligt niet op tafel. De formerende partijen leggen niet vast in welke mate de veestapel verkleind moet worden: minder stikstofuitstoot kan ook door stallen aan te passen of boerderijen te verplaatsen, zo is de gedachte.
Onteigenen
Daarbij ligt ook een scenario op tafel waarin Nederland wordt verdeeld in vier zones. In zone A (grote delen van Noord-Nederland en Zeeland) zou de landbouw vrij spel krijgen: daar zouden geen beperkingen gelden. In de zones B en C wordt een middenweg bewandeld. In zone D (natuurgebieden) mag helemaal geen bedrijvigheid meer zijn. Of aan de formatietafel voor deze indeling wordt gekozen, is nog niet bekend.
Het demissionaire kabinet liet afgelopen zomer door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) twee varianten doorrekenen, waarbij de komende jaren 14 of 30 miljard euro in de stikstofaanpak zou worden gestoken. In beide gevallen wordt rekening gehouden met het onteigenen van boeren.
Comments