Jan Sonneveld en Joost Verheijen - 10 februari 2022, 14:49
We hoeven boeren niet uit te kopen, als we hen maar dwingen over te stappen naar een extensievere veehouderij, denken Jan Sonneveld (voormalig lid van het Europees Parlement voor het CDA) en Joost Verheijen (adviseur van duurzame en maatschappelijke organisaties).
Met de aanstelling van een aparte minister voor natuur en stikstof, en een transitiefonds van 25 miljard euro geeft het nieuwe kabinet terecht hoge prioriteit aan de oplossing van het stikstofprobleem. Helaas ontbreekt het aan concrete plannen. Duidelijk is wel dat de stikstofneerslag in de Natura 2000-gebieden aanzienlijk veel lager moet; met minder neemt de Raad van State geen genoegen. De maatregelen kunnen daarom niet vrijblijvend zijn.
De veehouderij levert een belangrijke bijdrage aan de stikstofuitstoot. Sommige partijen zien daarom de oplossing in een drastische sanering van de veestapel rond de Natura 2000-gebieden. Zij maken geen onderscheid tussen niet-grondgebonden, intensieve veehouderij en de grondgebonden melkveehouderij.
Uitkoop is kostbaar
Uitkopen van melkveehouderijbedrijven is echter een zeer kostbare aangelegenheid, want het gaat om veel en dure grond. De kosten staan dan niet in verhouding tot de baten. Daarom pleiten wij voor verplichte extensivering van deze melkveehouderijbedrijven in de Natura 2000-gebieden.
Het belangrijkste is daarbij het verbod op kunstmest. Andere maatregelen zijn een maximum aan het aantal koeien per hectare, verplichte weidegang en een lagere bemestingsnorm.
Het invoeren van deze maatregelen in de Natura 2000-gebieden zal automatisch leiden tot een aanzienlijke verlaging van de stikstofneerslag. Het kan ook een duurzame band scheppen tussen natuurbeschermers en de melkveehouderijsector in die gebieden. Dat zou aansluiten bij een duidelijke wens van de samenleving. De angst voor stagnerende economische bedrijvigheid zou tot het verleden behoren. Vergunningen zouden weer moeiteloos verstrekt kunnen worden.
Compensatie voor de veehouders
Uiteraard moeten de betrokken melkveehouders gecompenseerd worden voor de plicht tot extensivering. Dit kan door hen te belonen voor hun dienst van natuurbeschermer in de vorm van hectaretoeslagen. Daarvoor zullen aanzienlijke Brusselse fondsen beschikbaar komen onder de Green Deal en het nieuwe Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Zo nodig kunnen die nationaal worden aangevuld vanwege het uitzonderlijk belang van deze overgang. Zo wordt geen enkele melkveehouder gedwongen om te stoppen.
Niet alle melkveehouders zullen zich thuis voelen in deze nieuwe extensieve bedrijfscultuur. Zij moeten financieel de kans krijgen door ruilverkaveling een bedrijf te bemachtigen buiten de genoemde gebieden. Dat hoeft niet ver van hun huidige woning te zijn. Hun sociale contacten hoeven in dat geval nauwelijks in de knel te komen.
Wij verwachten dat deze revolutionaire aanpak op veel bijval van de betrokken agrariërs kan rekenen. Op dit moment hebben zij namelijk een erg onzeker toekomstperspectief.
Publiekscampagnes
Een bron van extra inkomen zal moeten komen van de consumenten van de zuivelproducten van deze bedrijven. Die zullen op de markt worden gebracht met het label: Natura 2000. Daarvoor wordt een convenant gesloten met de zuivelindustrie en de supermarkten.
Koopkrachtige consumenten zullen met publiekscampagnes zeer nadrukkelijk gewezen worden op hun morele plicht om Natura 2000-zuivelproducten te kopen. Zij profiteren immers gigantisch van de opnieuw florerende economie, van de stikstofverlaging in de natuur, en dus van het herstel van de biodiversiteit. Kortom: zij worden er voortdurend aan herinnerd maatschappelijk verantwoord te consumeren. De expliciete keuze voor extensivering zal ook bijdragen aan het draagvlak onder koopkrachtige consumenten, waardoor zij eerder bereid zullen zijn hier door het kopen van Natura 2000-producten aan bij te dragen.
Lees ook:
Melkveehouder René vindt onteigening van grond een slecht plan: ‘Hoe halen ze het in hun hoofd?’
Als de stikstofuitstoot moet worden teruggebracht én de natuur hersteld, kan het zover komen dat boeren worden gedwongen hun grond af te staan, stelt het Planbureau voor de Leefomgeving. Boeren René Staal en Jos van Sleeuwen denken verschillend over onteigening. Ze vertellen hun verhaal.
Stikstofreductie gaat veel te langzaam: ‘Hoe langer je wacht, hoe meer natuur je verliest’
De neerslag van stikstof moet zo snel mogelijk zo veel mogelijk omlaag, zegt emeritus hoogleraar Frank Berendse, mede-opsteller van een nieuw rapport over de ecologische noodzaak van stikstofreductie. Want dan herstelt de natuur zich, zo blijkt uit zijn eigen langjarig onderzoek.
Commentaires