De stikstofwet die nu voorligt aan de Tweede Kamer is noodzakelijk om boeren voldoende tijd te geven zich aan te passen aan de nieuwe situatie, zegt demissionair landbouwminister Carola Schouten in een interview met Nieuwe Oogst. 'We moeten een nieuwe fosfaatcrisis voorkomen.' De bewindsvrouw omschrijft die periode als een trauma. 'Toen waren er op het allerlaatst geen andere mogelijkheden meer om het anders op te lossen. De stikstofwet biedt die tijd nu wel.'
De behandeling in de Eerste Kamer van het wetsvoorstel Stikstofreductie en natuurverbetering – in de volksmond de stikstofwet – is een belangrijke klus voor de demissionaire minister. De Senaat besloot de wetsbehandeling niet controversieel te verklaren, waardoor het debat dat staat gepland voor begin maart gewoon doorgaat.
Op voorhand lijkt Schouten in de Senaat te kunnen rekenen op een meerderheid. Maar diverse partijen binnen en buiten de politiek proberen via de Eerste Kamer nog veranderingen aan te brengen in het wetsvoorstel.
Wat verwacht u van het debat in de Eerste Kamer?
'Ik hoop op een inhoudelijk debat waarin we met elkaar kunnen zoeken naar de dilemma's in dit dossier en wat de oplossingsrichtingen daarvoor zijn. Bij stikstof speelt de vraag wat we allemaal willen in dit land en hoe we dat mogelijk maken. Dat betekent wel dat we dingen anders moeten gaan doen. Dat geldt niet alleen voor de landbouw, maar ook voor sectoren als mobiliteit en industrie. Iedereen heeft een bijdrage te leveren aan de oplossing van het stikstofprobleem.
'Er komt een nieuwe Kamer en een nieuw kabinet, maar één ding staat vast: het stikstofdossier ligt er en gaat niet weg. Het is geen kwestie van of we er iets mee willen ja of nee. We moeten er wat mee. Dat weten we sinds de uitspraak van de Raad van State. Hoe langer dit duurt, hoe groter de opgave gaat worden.
'Als we nu niks doen, zal het steeds zwaarder worden om ons aan te passen aan die nieuwe realiteit. We weten dat voor die aanpassing tijd nodig is. Ik hoop echt dat we die tijd met deze wet kunnen creëren.'
Wat zijn de belangrijkste punten uit de wet waar boeren baat bij gaan hebben de komende jaren?
'We zien op dit moment dat er veel onzekerheid is bij de Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders. Die vragen zich af of ze straks allerlei handhavingsverzoeken over zich heen krijgen. Dat is een terechte zorg die ook politiek wordt gevoeld.
'Ik heb toegezegd dat we het gaan legaliseren, dat staat ook zo in de wet. Deze wet is ook nodig op het moment dat er handhavingsverzoeken komen. Er is stikstofruimte nodig om de PAS-melders te legaliseren.'
Moeten daarvoor de gebiedsgerichte processen op gang komen?
'Ja, dus het is niet zomaar in een paar weken geregeld. Daar moeten we reëel in zijn. Als de wet straks wordt aangenomen in de Eerste Kamer, geeft dat ook zekerheid aan al die boeren die onder de PAS-melders vallen.
'Tegelijkertijd zitten er in de wet maatregelen waarbij de landbouw kan helpen aan de oplossing van het stikstofprobleem, zoals meer weidegang en het uitrijden van mest die is verdund met water. Daar voeren we intensieve gesprekken over met alle landbouwpartijen. Wij willen echt samen met de sector dit pad inslaan. Dat er wat gaat gebeuren staat vast. En dat kun je dan maar beter met elkaar bedenken dan dat het voor je wordt bedacht.
'Hierbij dus ook de oproep aan de landbouwpartijen om mee te blijven denken. Anders zit je straks in de situatie dat er maatregelen komen die niet goed passen bij of werkbaar zijn op het bedrijf. En dan is het mogelijk al te laat.'
Voor een deel van de sector voelt het alsof u tegenover hen staat.
'Toen ik aantrad als minister zag ik bij veel boeren de pijn over de manier waarop de fosfaatproblematiek was aangepakt. Ze hadden het gevoel dat het over hen heen was gekomen. Dat had een grote impact, waarbij ze zelf weinig andere opties hadden. We moeten nu dus tijdig de goede maatregelen nemen om niet weer in zo'n situatie te komen.
'In de landbouw duren veranderingsprocessen wel tien jaar of langer. Houvast en perspectief zijn nodig. Het kabinet heeft een kringloopvisie neergelegd waar we naartoe moeten. Dat was overigens geen opdracht uit het regeerakkoord. Maar ik vind dat de landbouw geen speelbal kan zijn van zaken die op het allerlaatste moment op de sector afkomen, waardoor boeren de bedrijfsvoering in één keer moeten omgooien.
'Mijn intentie is te zorgen dat wij een vitale landbouw houden in dit land. Maar dat kan alleen als je zorgt dat er veranderingen komen waardoor de landbouw ook met minder emissies door kan gaan.'
コメント