Stikstofmodel Aerius rekent met onverenigbare waarheden

In een onlangs op Foodlog gepubliceerd artikel kon ik aantonen dat het rekenmodel Aerius waarmee de Nederlandse overheid natuurvergunningen voor individuele bedrijven beoordeelt, de wetten van de natuurkunde tart. Hoe dat kan, legt de overheid niet uit terwijl dat gewenst is. Dat geldt bovendien omdat vermoedelijk foute rekenregels grote consequenties hebben voor het stikstofbeleid in het algemeen.

Om die stelling aannemelijk te maken, analyseer ik voor u de stikstofdepositie in het Natura2000 gebied Vecht en Beneden Regge in de provincie Overijssel. Dat doe ik op basis van een analyse van de depositiegegevens van het in het zuid-westelijke, min of meer geïsoleerd liggende deel van het gebied en in samenhang met de achtergronddepositie van de hexagonen waarin dit type aanwezig was. Het gebied valt in de categorie van het habitattype H4030: Droge heide. Hexagonen zijn zeshoeken, de basiseenheden in het grid van de kaarten waarmee Aerius werkt. Hexagonen in Aerius hebben een oppervlakte van 1 hectare. In 90 hexagonen van het gebied bleek het type H4030 in zuivere vorm aanwezig (zonder vermenging met andere vegetaties). De Aeriusberekening van de achtergronddepositie in deze hexagonen kan worden beschouwd als de maximale depositie die Droge heide uit de ambiënte atmosferische concentraties van ammoniak en stikstofoxiden kan opnemen als stikstofdepositie. De mediane waarde van de depositie bedroeg in deze hexagonen 1144 mol/ha.jr. Dit is iets hoger dan de Nederlandse KDW van 1071 mol, maar valt binnen de internationaal geaccepteerde KDW-range voor Droge heide van 1071 – 1429 mol. Aerius heeft geen correctie ingebouwd om gebieden een depositie toe te kennen onafhankelijk van hun vegetatie De atmosferische concentratie is in alle hexagonen van het onderzochte gebied ongeveer gelijk. Daarom is het onwaarschijnlijk dat de depositie op Droge heide in een hexagon waar bijvoorbeeld slechts 0,2 hectare van het type aanwezig afwijkt van die 1144 mol. De mengvorm in de bedekking van de hexagonen - Droge heide in combinatie met bijvoorbeeld verschillende bos-habitattypen of Stuifzanden - is aanwezig met een gezamenlijk oppervlak Droge heide van 140 hectare in 334 hexagonen. Aerius kent aan de kleinere oppervlakken Droge heide niet de te verwachten depositie van 1144 mol toe, maar blijkt er de voor de hexagonen berekende achtergronddepositie op te plakken. Die wordt dan ook door het model bepaald en bovendien sterk beïnvloed door rekenregels voor andere vegetaties die in het hexagon voorkomen. De discrepantie die daardoor ontstaat wordt groter naarmate het oppervlak Droge heide kleiner wordt. Het onderstaande diagram is daarvan het voorbeeld. Door de variatie in mengvormen van de vegetatie is de spreiding rond de trendlijn erg groot. Dat heeft een overduidelijk effect op de getallen die het model genereert. De laagste en hoogste waarden die Aerius berekent voor de depositie op Droge heide zijn respectievelijk 1077 en 2117 mol/ha.jr. Aerius heeft geen correctie ingebouwd om gebieden een depositie toe te kennen onafhankelijk van hun vegetatie. Dat is merkwaardig want depositie komt uit de atmosfeer en niet uit de vegetatie. Daarover kan geen enkel misverstand bestaan.

Papieren analyses Die discutabele systematiek van Aerius bij de berekening van deposities werkt door in beleidsbesluiten. Dat blijkt uit het rapport Natura 2000 Gebiedsanalyse voor de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) Vecht- en Beneden-Reggegebied Vastgesteld Gedeputeerde Staten van Overijssel: 31 oktober 2017 In hoofdstuk 3.2.5. staat: - “In de referentiesituatie (2014), 2020 en 2030 kent een groot deel van het areaal een matige tot plaatselijk sterke overbelasting. Actuele en toekomstige stikstofdepositie vormen hiermee een belangrijk knelpunt voor dit habitattype.” - “De stikstofdepositie in de referentiesituatie (2014) overschrijdt in een groot deel van het voorkomen de kritische depositiewaarde met 70 mol N/ha/jr tot tweemaal de kritische depositiewaarde en in een klein deel met meer dan tweemaal de kritische depositiewaarde.” De door Overijssel genoemde depositiegegevens zijn een rechtstreekse vertaling van de Aeriusberekening voor Droge heide. Deze analyse maakt duidelijk dat het om papieren analyses gaat. De Droge heide in het gebied heeft geen last van teveel stikstofdepositie zoals blijkt,volgens officiële, door LNV bij Brussel ingeleverde gegevens. Die vermelden dat de staat van instandhouding van het type van 2004 op 2018 verbeterd is van goed naar uitstekend. Ook de andere habitattypen in het gebied hebben te lijden onder de Aerius-systematiek. Mijn onderzoek liet zien dat de berekende depositie stijgt, naarmate het oppervlakte afneemt. De getallen die het model genereert zijn dan ook het effect van de rekenregels en staan evident los van de werkelijkheid. Een gebied kan niet twee depositiewaarden hebben die zo sterk verschillen. Als de wijze waarop Aerius de stikstofdepositie in Natura2000 gebieden berekent niet wordt geactualiseerd, is te voorzien dat de €25 miljard die de overheid heeft gereserveerd voor natuurverbetering, wordt uitgegeven aan een werkelijkheid die alleen op papier bestaat. Of de gelden effect zullen hebben in de praktijk, is vooral een kwestie van afwachten. Dat is een kwalijke zaak. Voor je het weet, wordt het geld geclaimd door organisaties en maatregelen waarin we willen geloven om van het probleem af te zijn.

Bron : https://www.foodlog.nl/artikel/stikstofmodel-overheid-rekent-met-onverenigbare-waarheden