De normen waarmee in ons land bepaald wordt hoeveel stikstof in de natuur mag landen, moeten mogelijk nog scherper. Volgens het kabinet kan Nederland niet om de uitkomsten van een nieuw wetenschappelijk rapport heen.
Het gaat nu nog om dit wetenschappelijke rapport dat is opgesteld door een groep van internationale wetenschappers, waarover de NOS vanmorgen als eerste berichtte. Volgens de wetenschappers ‘zijn de uitkomsten van groot belang’ voor de Natura 2000-gebieden. Ook kunnen de bevindingen grote gevolgen hebben voor de stikstof-afspraken, al wil minister Christianne van der Wal voor Natuur en Stikstof daar nog niet op vooruitlopen.
De VVD-bewindsvrouw weet nog niet hoe het nieuwe rapport uitpakt voor Nederland, meldt ze vrijdag voorafgaand aan de ministerraad. ,,Eerst moet de Nederlandse wetenschap bekijken wat dit voor onze natuurgebieden betekent. Dat kan echt per gebied verschillen. We moeten nu heel snel zicht krijgen op duidelijkheid voor de boeren, zodat we snel beleid kunnen aanpassen als het nodig is.”
Volgens Van der Wal toont het aan dat ‘de natuur heel snel hersteld moet worden’. ,,De stikstofkraan moet snel dicht.” Dat het nieuws over het rapport naar buiten komt na een eerste gesprek met alle boerenclubs is ‘toeval’: ,,Toeval bestaat soms. Maar dit maakt niet uit voor wat we samen bespraken: op termijn willen we liever van de kritische depositiewaarde af.”
Mogelijk grote gevolgen
Of Nederland iets moet met de uitkomsten van dat rapport? ,,Ja, je moet hier wat mee’’, laat het ministerie desgevraagd weten. ,,Want onze KDW (kritische depositie waarden, red.) is hierop gebaseerd.’’ Die waarden geven aan bij welke mate van stikstofneerslag de natuur niet wordt aangetast door bijvoorbeeld te veel zuur of mest in de grond. In Europees verband heeft Nederland afgesproken dat de toestand van de natuur niet mag verslechteren. Dus deze nieuwe bevindingen kunnen grote gevolgen hebben: het zou betekenen dat er nog meer stikstofuitstoot moet worden teruggedrongen om de kwetsbare natuur te beschermen.
Ook rechters houden in de gaten of Nederland zich aan die afspraken houdt. Volgens het ministerie zullen rechters ook de meest recente wetenschappelijke inzichten gebruiken bij hun oordelen. Wel is het de vraag hoe deze uitkomsten invloed hebben op de Nederlandse veen- en zandgronden.
Gesprekken met boeren
Het ministerie heeft al grote moeite om de bestaande stikstofplannen er doorheen te krijgen. Afgelopen woensdag nog werd in een gesprek met kritische boeren juist beloofd dat er gekeken zou worden naar een andere juridische basis voor de kritische depositiewaarde (kdw). Die geeft aan hoeveel stikstof een stuk natuur kan opnemen, voordat er schade ontstaat. De boeren hopen op een minder streng beleid, maar volgens wetenschappers in dit rapport - dat is gemaakt onder VN-toezicht - moeten de normen alleen maar strenger worden.
Het is nog een conceptversie van een rapport, dat nog niet officieel uit is. Maar een ambtenaar van het ministerie van Landbouw was al wel bij een bijeenkomst, waar de bevindingen van de wetenschappers werden gepresenteerd. Later deze maand moet het rapport officieel verschijnen, zo verwacht LNV.
‘Het is aan de politiek’
De boeren-actiegroepen, die juist woensdag met het kabinet afspraken te kijken naar nieuwe normen, voorzien een vooropgezet plan. ,,Het is allemaal erg doorzichtig, twee dagen na ons gesprek met Johan Remkes", zegt voorman Bart Kemp van Agractie. Hij maakt zich niet direct zorgen over de uitkomsten. ,,Ik zie dit vooral als een tegenzet van de wetenschapslobby.” Kemp benadrukt dat de natuurkwaliteit van meer factoren afhankelijk is dan alleen de hoeveelheid stikstof.
Wat hem betreft verandert dit niets in de afspraken die zijn gemaakt over een eventuele nieuwe kwd of de stikstofdoelen. ,,De ambtenaren van het ministerie maken niet deze keuzes, dat is aan de politiek.”
De LTO vindt het te vroeg voor een inhoudelijke reactie, maar stelt ook dat de bal bij het kabinet ligt. ,,Dit is het zoveelste rapport dat we zien. We willen eerst goed kijken wat erin staat en niet vooruitlopen op wat dit voor de boeren betekent”, zegt een woordvoerder. Wel vindt hij, op basis van de nieuwsberichten, de insteek te eenzijdig. ,,De kdw is maar één van de indicatoren die bepaalt hoe gezond natuur is.” Als het aan de LTO en andere boerenorganisaties ligt, wordt voor de gezondheid van de natuurgebieden naar veel meer factoren gekeken dan alleen de stikstofuitstoot.
Wat is stikstof? De term stikstofcrisis is eigenlijk een beetje misleidend, want stikstof is gewoon het hoofdbestanddeel van de lucht die we inademen. Vandaar de naam: als er te weinig zuurstof in de lucht zit, en dus te veel stikstof, dan stik je. Wat houdt de stikstofcrisis nu precies in, wat is er aan de hand en wat moet er gebeuren? In dit artikel hebben we het op een rijtje gezet.
Ook Farmers Defence Force (FDF) vermoedt een vooropgezet plan. ,,Je kunt op je klompen aanvoelen dat dit niet deugt", zegt voorman Mark van den Oever. Ook hij wacht nu eerst het rapport van Remkes af, maar heeft nog altijd weinig vertrouwen in een goede uitkomst. ,,De doelen waren al onhaalbaar. We gaan daar toch niet aan meewerken. Misschien moet ik het volgende keer nog wat harder tegen Rutte zeggen: we gaan het zo niet doen.”
Minister maakt zich zorgen
Minister Van der Wal zegt ook te zien dat het nieuws weer voor onrust kan zorgen bij de boeren, zeker nu er grote onrust en onzekerheid is in de politiek en de samenleving. ,,Dat snap ik enorm”, zegt ze. ,,Ik maak me er ook zorgen over.”
Ze zegt te hopen dat deze bevindingen niet zullen leiden tot een nieuwe knauw voor het vertrouwen tussen het kabinet en de boeren, die voor een belangrijk deel moeten bijdragen aan de vermindering van de stikstofuitstoot. ,,We zitten goed aan tafel, we zijn goed in gesprek.” Volgens haar is iedereen het erover eens dat het belangrijkste is dat het beleid gericht is op natuurherstel, en niet alleen op droge cijfers over de zogenoemde depositiewaarden waar ook dit onderzoek zich op richt.
Commentaires